“Werk is meer dan inkomen. Het is zingeving.”
Ziekte of letsel treft zelden alleen het lichaam. Voor veel mensen betekent werk niet alleen financiële zekerheid, maar ook structuur, trots en betekenis. Wie zijn werk kwijtraakt, verliest vaak méér dan alleen zijn inkomen. In de podcast beschrijft Reinout Slee hoe mensen door rouw, medicatie of angst juist op het moment dat ze kwetsbaar zijn, moeten deelnemen aan ingewikkelde gesprekken over hun toekomst. Dat is geen makkelijke opgave.
En ook werkgevers hebben het niet eenvoudig: “Er ontstaat vaak spanning,” legt Slee uit. “Werkgevers moeten investeren in re-integratie, terwijl ze soms denken: dit gaat niet meer werken.”
De juridische werkelijkheid: recht op re-integratie
Veel mensen denken dat re-integratie na een arbeidsongeval een gunst is. Dat is een misverstand. Dat is een misverstand. Reinout is duidelijk: “Re-integratie is wettelijk vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek én de Wet Verbetering Poortwachter.” Dat betekent concreet:
- De werkgever is verplicht om re-integratie aan te bieden.
- De werknemer is verplicht om daaraan mee te werken.
Het UWV toetst aan het eind van de loondoorbetalingsperiode of beide partijen zich voldoende hebben ingespannen. Bij nalatigheid kan het UWV een sanctie opleggen: een verlenging van de loondoorbetaling met maximaal een jaar.
Burn-out en conflict: waarom werkgevers soms niet willen re-integreren
In de praktijk ontstaan veel re-integratieconflicten bij burn-out of psychische klachten. Slee licht toe dat dit vaak te maken heeft met botsende normen, verwachtingen of werkculturen. “Als een vervanger beter lijkt te passen bij de stijl van de leidinggevende, dan is het lastig om iemand terug te plaatsen die al uitviel door spanningen.” Maar ook dan geldt: de wet verplicht beide partijen tot serieuze inspanning.
Arbeidsongevallen: een heel ander speelveld
Re-integratie na een arbeidsongeval brengt een andere dynamiek met zich mee. Niet alleen vanwege het letsel, maar ook omdat de vraag naar aansprakelijkheid al snel speelt. Heeft de werkgever nalatig gehandeld? Is er sprake van blijvend letsel? Had het voorkomen kunnen worden?
Wat telt als bedrijfsongeval?
- Blijvend letsel (ook psychisch, zoals PTSS)
- Een ziekenhuisopname
- Verlies van ledematen
- Ernstige verwondingen of overlijden
In zulke gevallen moet vaak de Arbeidsinspectie worden ingelicht. Doet de werkgever dat niet, dan kan dat leiden tot hoge boetes.
Ook bij verwijtbaar gedrag door werknemer? Ja, meestal wel.
Een belangrijke nuance die Slee maakt: zelfs als een werknemer veiligheidsmaatregelen negeert of onzorgvuldig handelt, blijft de werkgever meestal verantwoordelijk. “Werkgevers moeten niet alleen instructies geven, maar ook actief handhaven,” zegt hij. Alleen bij opzettelijk gedrag kan loondoorbetaling mogelijk vervallen.
De financiële impact op werkgevers
Voor werkgevers zijn de gevolgen van een arbeidsongeval ingrijpend:
- Loondoorbetaling: twee jaar verplicht, soms volledig.
- WIA-kosten: tot 10 jaar voor grote werkgevers.
- Re-integratiekosten: begeleiding, interventies, arbo-inzet.
- Schadevergoeding: bij verwijtbaarheid mogelijk verplicht.
Voor grote organisaties kan dit tot tonnen aan extra kosten leiden. En dat allemaal bovenop het verlies van een medewerker.
Re-integratie in de praktijk: van Spoor 1 naar Spoor 2
Het re-integratieproces verloopt in stappen:
- Spoor 1: Terugkeer naar eigen werk of een andere functie binnen dezelfde organisatie.
- Spoor 2: Wanneer intern geen passende plek meer is, volgt re-integratie buiten het bedrijf.
Daarbij spelen verschillende professionals een rol:
- De bedrijfsarts beoordeelt de belastbaarheid.
- De arbeidsdeskundige weegt of het werk nog passend is.
- De re-integratiebegeleider ondersteunt bij het vinden van nieuw werk.
Slee benadrukt dat het voor veel medewerkers overweldigend is om al deze schakels zelf aan te sturen. Zeker wanneer sprake is van chronische klachten of cognitieve beperkingen.
“We vragen enorm veel van mensen die net door een crisis gaan. Dat is niet altijd realistisch.”
Zijn organisatie, Uw Verzuimregisseur, helpt cliënten daarom om alle lijntjes bij elkaar te brengen en de regie terug te pakken. “Wij zorgen dat iedereen – van huisarts tot bedrijfsarts – dezelfde kant op werkt.”
Ook niet-fysieke ongevallen tellen mee
Een opvallend punt uit het gesprek is dat niet alle bedrijfsongevallen zichtbaar zijn. Slee noemt voorbeelden van machinisten die meerdere suïcides meemaken, monteurs die door honden worden aangevallen, of tankstationmedewerkers die herhaaldelijk worden overvallen. “Ook zonder fysieke schade kan iemand arbeidsongeschikt raken,” zegt hij. “En ook dan heeft de werkgever een verantwoordelijkheid.”
Belangrijke lessen voor werkgevers
Tot slot geeft Slee nog een duidelijke waarschuwing mee:
“Kijk niet de andere kant op als je signalen ziet. Ook niet bij chronische aandoeningen als Parkinson of Alzheimer. Want als het misgaat, wordt er teruggekeken: had je dit kunnen voorzien?”
Een werkgever die geen actie onderneemt terwijl er aanwijzingen zijn voor onveiligheid, loopt niet alleen juridische maar ook morele risico’s.
Conclusie
Re-integratie is zelden eenvoudig, zeker niet bij burn-out of letsel. Re-integratie na arbeidsongeval of burn-out vraagt om zorgvuldige begeleiding en samenwerking. Deze aflevering van Verhalen in Veiligheid laat zien hoe complex het speelveld is en hoeveel er mis kan gaan als mensen of organisaties hun verantwoordelijkheid niet nemen. Maar het laat ook zien hoe belangrijk goede begeleiding is, en hoeveel verschil het maakt als je mensen helpt om hun kracht terug te vinden.
🎧 Beluister de volledige aflevering via Spotify of klik hier voor de video via Youtube.
💬 Heb je vragen over re-integratie of werk je met mensen die hiermee te maken hebben? Deel je ervaring of neem contact op met een arbeidsdeskundige.
