Wat is WIA en waarom is het belangrijk wie de aanvraag doet?
De Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) is een Nederlandse verzekeringswet die werknemers beschermt tegen inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid. De WIA kent twee uitkeringsvormen: WGA voor gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en IVA voor volledige blijvende arbeidsongeschiktheid.
De verantwoordelijkheid voor het indienen van een WIA-aanvraag ligt bij de werknemer. Dit is belangrijk, omdat het invloed heeft op de timing en volledigheid van het proces. De werkgever kan wel ondersteunen door relevante re-integratiedocumenten aan te leveren, maar mag geen medische informatie versturen.
Als werknemer moet je dus zelf de aanvraag indienen én de medische gegevens aanleveren. Dit kan digitaal tijdens het indienen van de WIA-aanvraag, of per post na afloop van de digitale aanvraag. Een goede voorbereiding voorkomt vertragingen en vergroot de kans op een zorgvuldige beoordeling door het UWV.
Voor mensen met chronisch progressieve aandoeningen zoals Parkinson, MS, Alzheimer, reuma, EDS of COPD is een tijdige aanvraag belangrijk. Deze aandoeningen verslechteren vaak geleidelijk, waardoor vroege documentatie van beperkingen waardevol is voor de beoordeling door het UWV. Een late WIA-aanvraag kan ertoe leiden dat de uitkering later ingaat. Als er geen geldige reden is voor het te laat indienen van de WIA-aanvraag, kan de werkgever een sanctie opleggen.
Wie is juridisch verantwoordelijk voor het aanvragen van WIA?
De werkgever draagt de wettelijke verantwoordelijkheid voor het aanbieden van re-integratie en het doorbetalen van loon tijdens ziekte. Het aanvragen van een WIA-uitkering is daarentegen de verantwoordelijkheid van de werknemer. Deze verplichting geldt voor alle werknemers in loondienst die na 104 weken ziekteverzuim mogelijk recht hebben op een WIA-uitkering. Ook zelfstandige ondernemers (zzp’ers) die zich vrijwillig hebben verzekerd voor de WIA, zijn zelf verantwoordelijk voor het tijdig indienen van hun aanvraag.
Wanneer een werkgever weigert mee te werken aan het re-integratieproces, of wanneer je als werknemer de WIA-aanvraag niet tijdig of volledig kunt indienen, ontstaat een problematische situatie. Het UWV kan de werkgever aanspreken op diens wettelijke verplichtingen en indien nodig sancties opleggen.
In het uiterste geval kan het UWV besluiten tot een verplichte verlenging van de re-integratieperiode, de loondoorbetalingsverplichting en de ontslagbescherming met maximaal 52 weken.
Wat gebeurt er als je werkgever geen WIA aanvraagt?
Als je nalaat om een WIA-aanvraag in te dienen, kan dit leiden tot een onderbreking van je inkomenszekerheid na het aflopen van de loondoorbetalingsverplichting. Je hebt echter verschillende mogelijkheden om je rechten te beschermen en alsnog een uitkering te krijgen.
Je kunt zelf contact opnemen met UWV om de situatie uit te leggen. UWV neemt dan contact op met je werkgever over de aanvraag zodat je deze alsnog kan indienen. In uiterste gevallen kun je juridische stappen overwegen. Een arbeidsrechtadvocaat kan je helpen om je werkgever aan te spreken op het niet nakomen van wettelijke verplichtingen. Ook kun je contact opnemen met je vakbond als je lid bent, zij kunnen bemiddelen in dit soort conflicten.
Het is verstandig om alle communicatie over dit onderwerp schriftelijk te documenteren. Dit helpt later bij eventuele procedures en toont aan dat je proactief bent geweest in het beschermen van je rechten.
Hoe werkt de WIA-procedure stap voor stap?
Het WIA-proces start met het indienen van je WIA-aanvraag, meestal enkele maanden vóór het einde van de 104-wekenperiode. Na ontvangst controleert het UWV of je aanvraag compleet is en of er voldoende inspanningen zijn geleverd op het gebied van re-integratie. Pas daarna wordt een afspraak ingepland met de verzekeringsarts.
De verzekeringsarts beoordeelt je medische situatie en stelt vast welke beperkingen je hebt in het werk. Vervolgens vindt er een gesprek plaats met een arbeidsdeskundige, die op basis van jouw mogelijkheden en beperkingen het arbeidsongeschiktheidspercentage vaststelt. Dit percentage bepaalt of je recht hebt op een WIA-uitkering, en zo ja, welk type en welk bedrag.
Het volledige proces duurt gemiddeld 16 weken vanaf het moment dat het UWV alle benodigde informatie heeft ontvangen. Daarna ontvang je een besluit waarin staat of je recht hebt op een WIA-uitkering, en zo ja, welke vorm en hoogte.
Tijdens het proces blijf je meestal loon ontvangen van je werkgever tot de 104 weken zijn verstreken. Duurt de procedure langer, dan kun je mogelijk een voorschot op je uitkering krijgen. Zo heb je toch inkomen als je werkgever stopt met het doorbetalen van je loon.
Welke fouten moet je vermijden bij een WIA-aanvraag?
De meest voorkomende fouten bij het indienen van een WIA-aanvraag zijn: het verkeerd invullen van formulieren, het meesturen van onvoldoende informatie, het gebruik van vage taal en het missen van deadlines. Het UWV hanteert strikte termijnen en een te late WIA-aanvraag kan leiden tot vertraging of zelfs tot een latere start van je uitkering.
Een andere veelgemaakte fout is het onvoldoende documenteren van je beperkingen. Zorg ervoor dat je medisch dossier volledig en actueel is, en dat je behandelend artsen op de hoogte zijn van je WIA-aanvraag. Hun rapportages zijn essentieel voor de beoordeling door het UWV.
Ook communicatiefouten met het UWV kunnen problemen veroorzaken. Geef wijzigingen in je situatie altijd direct door en zorg dat je contactgegevens up-to-date zijn. Gemiste oproepen voor gesprekken kunnen negatieve gevolgen hebben voor je aanvraag.
Onderschat tot slot niet het belang van een goede voorbereiding op gesprekken met de verzekeringsarts en arbeidsdeskundige. Wees eerlijk over je beperkingen, maar zorg er ook voor dat je duidelijk kunt uitleggen hoe deze je dagelijkse werk beïnvloeden.
Hoe wij helpen met WIA-trajecten
Wij begeleiden je door het complete WIA-proces, van de eerste aanvraag tot eventuele bezwaarprocedures. Ons team van geregistreerde arbeidsdeskundigen en ervaringsdeskundigen met chronische aandoeningen begrijpt precies waar je tegenaan loopt tijdens dit complexe traject.
We helpen je bij het voorbereiden van gesprekken met verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen, ondersteunen bij het correct invullen van formulieren en adviseren over re-integratiemogelijkheden. Onze aanpak combineert professionele expertise met persoonlijke ervaring, zodat je niet alleen de juiste informatie krijgt maar ook begrijpen voelt.
Daarnaast integreren we financiële planning in onze begeleiding om de overgang naar een WIA-uitkering optimaal te begeleiden. We zorgen ervoor dat je weloverwogen beslissingen kunt nemen over je arbeidsverleden en toekomstige inkomenssituatie.
Wil je persoonlijke ondersteuning tijdens je WIA-traject? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over hoe we je kunnen helpen bij dit belangrijke proces.
