Wat is de WIA uitkering precies en voor wie is het bedoeld?
De WIA uitkering staat voor Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen en biedt financiële ondersteuning aan mensen die door ziekte of handicap beperkt zijn in hun mogelijkheden om te werken. Het systeem vervangt sinds 2006 de oude WAO-regeling en richt zich expliciet op wat je nog wél kunt, in plaats van alleen te kijken naar wat niet meer mogelijk is.
De WIA kent twee verschillende uitkeringsvormen die elk een specifieke doelgroep bedienen. De WGA uitkering (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) is bedoeld voor mensen met een arbeidsongeschiktheid tussen 35% en 80%, of voor mensen met meer dan 80% arbeidsongeschiktheid die nog goede kansen hebben op herstel. Deze regeling moedigt werkhervatting aan door werk en uitkering te combineren.
De IVA uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) is daarentegen bestemd voor mensen met 80% tot 100% arbeidsongeschiktheid die weinig tot geen kans hebben op herstel. Dit betreft volledige en permanente arbeidsongeschiktheid, waarbij het traject korter is om sneller tot een uitkering te komen.
Het systeem richt zich op werknemers in loondienst die door aandoeningen zoals chronische ziektes, psychische problemen of lichamelijke beperkingen niet meer hun oorspronkelijke werk kunnen uitvoeren. Ook mensen met progressieve aandoeningen zoals Parkinson, MS, COPD of reuma vallen onder deze regeling.
Hoe kom je in aanmerking voor een WIA uitkering?
Je komt in aanmerking voor een WIA uitkering wanneer je minimaal 104 weken (twee jaar) onafgebroken ziek bent geweest en je restverdiencapaciteit door ziekte of handicap is verminderd tot maximaal 65% van je loon voorafgaand aan je ziekmelding. Deze periode van 104 weken heet de wachttijd, waarin je werkgever minimaal 70% van je brutoloon moet doorbetalen.
Tijdens deze wachttijd moet je actief meewerken aan re-integratie. Dit betekent dat zowel jij als je werkgever inspanningen moeten leveren om je terugkeer naar werk mogelijk te maken. Het UWV controleert of deze inspanningen voldoende zijn geweest voordat je WIA-aanvraag in behandeling wordt genomen.
Het UWV stuurt je automatisch een informatiebrief na 88 weken ziekteverzuim. Hierin staat wanneer je je aanvraag moet indienen. Je hebt een DigiD nodig om het aanvraagformulier online in te vullen. Bij de aanvraag moet je gegevens verstrekken over je werkgevers van de afgelopen vijf jaar, gevolgde cursussen en je burgerservicenummer.
Er zijn uitzonderingssituaties waarbij je vervroegd een WIA uitkering mag aanvragen. Dit kan tussen 3 en 68 weken na het begin van je ziekte als een bedrijfsarts vaststelt dat volledig herstel onmogelijk is en je minder dan 20% van je oude loon kan verdienen. Je kunt maar één keer vervroegd de WIA aanvragen.
Wat gebeurt er tijdens het WIA keuringsproces?
De WIA aanvraagprocedure begint met een controle van het re-integratieverslag dat je werkgever heeft opgesteld. Het UWV beoordeelt of jullie beide voldoende inspanningen hebben geleverd om je terugkeer naar werk te bevorderen. Mensen die een ZW-uitkering ontvangen, slaan deze stap over omdat het UWV hun re-integratie al heeft begeleid.
Vervolgens volgt een medische beoordeling door een verzekeringsarts van het UWV. Deze arts onderzoekt je lichamelijke en psychische gezondheid en de impact daarvan op je werkvermogen. Het kan gaan om lichamelijk onderzoek, maar ook om uitgebreide gezondheidsvragenlijsten. De verzekeringsarts stelt een Functionele Mogelijkheden Lijst (FML) op waarin je beperkingen worden beschreven.
Als de arts vaststelt dat je nog benutbare mogelijkheden hebt, krijg je ook een gesprek met een arbeidsdeskundige. Deze beoordeelt welk soort werk je nog zou kunnen doen, rekening houdend met je opleiding, werkervaring en vastgestelde beperkingen. De arbeidsdeskundige bepaalt of beschikbaar passend werk je 65% of minder van je vorige salaris zou opleveren.
Mensen die helemaal niet meer kunnen werken, nu of in de toekomst, hoeven dit gesprek niet te voeren en komen meestal direct in aanmerking voor een IVA-uitkering. Het hele proces duurt gemiddeld enkele maanden, waarbij je binnen twee weken na indiening een bevestiging van je aanvraag ontvangt.
Hoeveel WIA uitkering krijg je en hoe wordt dit berekend?
De WIA uitkering hoogte hangt af van je gemiddelde maandinkomen vóór je ziekte. Je gemiddelde maandinkomen wordt berekend door je loon voor loonheffingen in het jaar vóór ziekte te delen door twaalf. Dit vormt de basis voor alle WIA-berekeningen.
Bij een WGA-uitkering ontvang je in de loongerelateerde fase gedurende de eerste twee maanden 75% van je gemiddelde maandinkomen, daarna 70%. Deze fase duurt tussen drie maanden en twee jaar, afhankelijk van je arbeidsverleden. Als je naast je uitkering werkt, wordt je uitkering gekort. De combinatie van werken en een uitkering levert altijd meer op dan alleen werken of alleen een uitkering.
Na de loongerelateerde fase krijg je ofwel een loonaanvullingsuitkering ofwel een vervolguitkering. Een loonaanvullingsuitkering krijg je als je door je handicap niet kunt werken maar dit in de toekomst wel zult kunnen, of als je al tenminste 50% verdient van wat de arbeidsdeskundige als je verdiencapaciteit heeft vastgesteld.
Een vervolguitkering krijg je als je bij het einde van de loongerelateerde fase minder dan 50% van je vastgestelde verdiencapaciteit verdient. Deze uitkering wordt niet meer gebaseerd op je oude salaris, maar op het minimumloon, wat vaak een forse inkomensdaling betekent. Bij IVA-uitkeringen ontvang je 75% van je gemiddelde maandinkomen tot je AOW-leeftijd.
Wat zijn je rechten en plichten tijdens een WIA traject?
Je belangrijkste recht tijdens een WIA traject is het recht op bezwaar en beroep als je het niet eens bent met de beslissing van het UWV. Je hebt zes weken de tijd om bezwaar aan te tekenen na ontvangst van de beslissing. Ook heb je recht op inzage in je dossier en op een toelichting van de beslissing.
Tegenover deze rechten staan belangrijke plichten. Je moet volledig meewerken aan het beoordelingsproces, alle gevraagde informatie verstrekken en op tijd verschijnen bij afspraken. Ook moet je wijzigingen in je situatie direct melden aan het UWV, zoals veranderingen in je gezondheid, werk of woonadres.
Als je een WGA-uitkering ontvangt, ben je verplicht mee te werken aan re-integratie volgens het plan dat samen met het UWV wordt opgesteld. Dit kan betekenen dat je sollicitatieactiviteiten moet ondernemen, cursussen moet volgen of proefplaatsingen moet accepteren. Niet-naleving van deze afspraken kan gevolgen hebben voor je uitkering.
Het is verstandig om tijdens het hele proces goede administratie bij te houden van alle correspondentie, medische rapporten en gesprekken. Dit helpt je bij eventuele bezwaarprocedures en geeft je een compleet overzicht van je traject.
Een WIA-traject kan complex en emotioneel zwaar zijn, vooral bij chronische aandoeningen. Wij begrijpen als geen ander hoe overweldigend dit proces kan voelen. Daarom bieden wij gespecialiseerde begeleiding tijdens het volledige WIA-traject, van eerste aanvraag tot eventuele bezwaarprocedures. Onze combinatie van professionele expertise en persoonlijke ervaring met chronische aandoeningen zorgt ervoor dat je niet alleen staat tijdens dit belangrijke proces.
