Waarom werd de WAO vervangen door de WIA?
De WAO werd in 2006 vervangen omdat het systeem te veel mensen in de uitkering hield zonder focus op terugkeer naar werk. De WIA moest dit probleem oplossen door meer nadruk te leggen op wat mensen nog wel kunnen in plaats van wat ze niet meer kunnen.
De WAO had verschillende problemen die tot de hervorming leidden. Te veel mensen kwamen in de uitkering terecht en bleven daar permanent, ook als ze nog gedeeltelijk konden werken. Het systeem stimuleerde werkhervatting onvoldoende en werd te duur voor de overheid.
De WIA bracht belangrijke verbeteringen. Het nieuwe systeem onderscheidt tussen mensen die nog kunnen werken (WGA) en mensen die volledig arbeidsongeschikt zijn (IVA). Werkgevers kregen meer verantwoordelijkheden voor re-integratie tijdens de eerste twee jaar ziekte. Het UWV beoordeelt nu strenger of iemand echt niet meer kan werken.
Voor werknemers betekende dit meer ondersteuning bij werkhervatting, maar ook strengere eisen. Voor werkgevers bracht het meer verantwoordelijkheden maar ook meer mogelijkheden om werknemers te behouden.
Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen wao en wia uitkeringen?
De WIA heeft twee verschillende uitkeringen waar de WAO er maar één kende. De WGA-uitkering is voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn en nog kunnen werken. De IVA-uitkering is voor mensen die volledig en blijvend arbeidsongeschikt zijn.
Bij uitkeringsvoorwaarden verschilt vooral de beoordeling. De WAO keek vooral naar wat je niet meer kon. De WIA beoordeelt wat je nog wel kunt en verwacht dat je die mogelijkheden ook benut. Voor een WGA-uitkering moet je tussen 35% en 80% arbeidsongeschikt zijn. Voor IVA moet je minimaal 80% arbeidsongeschikt zijn zonder uitzicht op herstel.
De hoogte van uitkeringen verschilt ook. Een IVA-uitkering bedraagt 75% van je laatste salaris. Een WGA-uitkering start met 70% maar kan lager uitvallen als je, op termijn, (te) weinig verdiend. De WGA kent verschillende fases: eerst een loongerelateerde uitkering, daarna een loonaanvullingsuitkering of vervolguitkering.
Qua duur zijn er grote verschillen. IVA-uitkeringen lopen tot je AOW-leeftijd. WGA-uitkeringen hebben verschillende fases met verschillende duren, afhankelijk van je arbeidsverleden en hoeveel je werkt naast je uitkering.
Als je een WAO-uitkering ontvangt, kun je geen WIA-uitkering aanvragen. Wanneer je gezondheid verslechtert en je mogelijkheden om te werken veranderen, is het belangrijk dit te melden bij het UWV. Zij zullen dan je WAO-uitkering herbeoordelen. In tegenstelling tot de WIA, die pas van toepassing is bij een arbeidsongeschiktheid van minimaal 35%, geldt de WAO al vanaf 15% arbeidsongeschiktheid.
Welke voorwaarden gelden er voor een WIA-uitkering?
Voor een WIA-uitkering moet je eerst 104 weken (twee jaar) ziek zijn geweest. Dit heet de wachttijd. Je werkgever betaalt in deze periode minimaal 70% van je loon door. Alleen in uitzonderlijke gevallen kun je een vervroegde aanvraag doen.
In tegenstelling tot een IVA-uitkering, die doorloopt tot de AOW-leeftijd, bestaat een WGA-uitkering uit verschillende fasen. De eerste fase is de WGA-loongerelateerde uitkering. De duur van deze fase is gelijk aan de duur van je WW-rechten en wordt bepaald op basis van je arbeidsverleden. Heb je onvoldoende arbeidsverleden opgebouwd, dan heb je geen recht op een loongerelateerde uitkering. In dat geval stroom je direct door naar de volgende fase: een WGA-loonaanvullingsuitkering of een WGA-vervolguitkering, afhankelijk van je situatie en verdiencapaciteit.
Het UWV voert een uitgebreide medische keuring uit. Een verzekeringsarts beoordeelt je medische situatie en beperkingen. Een arbeidsdeskundige kijkt welk werk je nog zou kunnen doen ondanks je beperkingen. Deze beoordeling bepaalt je arbeidsongeschiktheidspercentage.
Voor een IVA-uitkering moet je minimaal 80% arbeidsongeschikt zijn zonder reële kans op herstel. Je mag niet meer dan 20% van je oude loon kunnen verdienen. Voor een WGA-uitkering moet je tussen 35% en 80% arbeidsongeschikt zijn, of meer dan 80% maar met kans op herstel.
Hoe werkt de WIA bij chronische aandoeningen?
Bij chronische aandoeningen zoals Parkinson, MS, Alzheimer, EDS, COPD en reuma houdt de WIA rekening met het progressieve karakter van deze ziektes. Het UWV beoordeelt niet alleen je huidige situatie, maar ook de verwachte ontwikkeling van je aandoening.
Voor chronisch progressieve aandoeningen geldt soms de mogelijkheid van een vervroegde WIA-aanvraag. Dit kan al na drie weken ziekte, maar moet wel voor de 68e week van je ziekte gebeuren. Je bedrijfsarts moet dan verklaren dat er geen behandelmogelijkheden meer zijn die je functioneren kunnen verbeteren.
De WIA kent speciale bepalingen voor chronische aandoeningen. Als je gezondheid verslechtert nadat je WIA-uitkering is gestopt, kun je binnen vijf jaar herleving aanvragen. Dit betekent dat je uitkering opnieuw kan worden geactiveerd zonder nieuwe WIA-aanvraag.
Re-integratiemogelijkheden worden aangepast aan je aandoening. Bij progressieve ziektes ligt de focus meer op het behouden van werk en aanpassingen, in plaats van volledig herstel. Werkgevers krijgen ondersteuning om je werkplek aan te passen aan je veranderende mogelijkheden.
Het UWV beoordeelt regelmatig of je situatie is veranderd. Bij chronische aandoeningen gebeurt dit meestal minder frequent dan bij andere ziektes, omdat de prognose vaak duidelijker is.
Hoe UwVerzuimregisseur helpt met WIA-trajecten
Wij begeleiden je door het complete WIA-traject, van de eerste aanvraag tot eventuele bezwaarprocedures. Ons team van arbeidsdeskundigen en ervaringsdeskundigen kent de ins en outs van de WIA-regeling en helpt je de beste uitkomst te behalen voor jouw situatie.
Onze begeleiding is speciaal gericht op mensen met chronisch progressieve aandoeningen. We begrijpen de unieke uitdagingen van Parkinson, MS, COPD, reuma en ALS. Daarom combineren we professionele expertise met persoonlijke ervaring van teamleden die zelf een chronische aandoening hebben.
We ondersteunen je bij het invullen van formulieren, bereiden je voor op gesprekken met UWV-functionarissen en begeleiden je tijdens medische keuringen. Ook helpen we met financiële planning voor de overgang naar een WIA-uitkering en adviseren over re-integratiemogelijkheden die passen bij jouw aandoening.
Krijg je een afwijzing of ben je het niet eens met de beslissing? Dan begeleiden we je door de bezwaarprocedure. We zorgen ervoor dat je niet alleen staat in dit complexe proces.
Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over jouw WIA-traject. We staan klaar om je te ondersteunen met de empathie en expertise die je verdient.
