Wat is Alzheimer en dementie?
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Dementie is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij je hersenen informatie niet goed meer verwerken. Alzheimer is een progressieve hersenziekte waarbij zenuwcellen langzaam afsterven door ophoping van abnormale eiwitten in de hersenen. Dit zorgt uiteindelijk voor geheugenverlies, moeite met taal, minder concentratie, gedragsveranderingen en verlies van zelfstandigheid.
Het verloop verschilt per persoon, maar het begint vaak met subtiele geheugenproblemen. Naarmate de ziekte erger wordt, wordt denken, communiceren en dagelijkse handelingen steeds moeilijker. Vaak merkt je omgeving als eerste dat er iets verandert, zoals vergeetachtigheid of stemmingswisselingen. Hierover praten is niet makkelijk; het kan confronterend zijn en onzekerheid geven.
De diagnose Alzheimer of een andere vorm van dementie wordt vaak laat gesteld. Dat komt omdat de symptomen lijken op die van burn-out, depressie of hormonale veranderingen, zoals tijdens de overgang. Soms denk je dat minder werken genoeg is, zonder te beseffen dat je daardoor in een langdurig ziekteproces terecht kunt komen, een zogenaamde ‘medische afzakker’.
Een definitieve diagnose wordt pas gesteld na uitgebreid medisch onderzoek, zoals cognitieve tests, hersenscans en bloedonderzoek.
Werken met Alzheimer of dementie
In het begin van dementie of Alzheimer kun je vaak nog (deels) blijven werken. Hoe lang dat kan, verschilt per persoon en hangt af van je werk. Soms veranderen de klachten langzaam, soms snel. Als de ziekte erger wordt, wordt blijven werken steeds moeilijker.
Let op: bij dementie mag je volgens de wet niet alle taken blijven doen. Bestuur je bijvoorbeeld een auto of bus tijdens je werk? Dat mag dan niet meer. Misschien krijg je andere taken of ga je minder uren werken. Doe dit nooit op eigen houtje, maar overleg met de bedrijfsarts.
- Stel niet zelf voor om minder te werken vanwege Alzheimer.
- Neem nooit zelf ontslag als je (misschien) Alzheimer hebt.
- Meld je op tijd ziek, zodat je beschermd bent tegen ontslag.
- Ga niet akkoord met een ontslagregeling voordat je een WIA-uitkering hebt.
De bedrijfsarts en arbeidsdeskundige kunnen jou en je werkgever adviseren over passend werk. Als je werk verandert, doe dit altijd in goed overleg en laat je rechten respecteren. Je werkgever moet je zo goed mogelijk ondersteunen.
Wanneer vertel ik op mijn werk dat ik Alzheimer heb?
Je bent niet verplicht om je werkgever te vertellen dat je Alzheimer of dementie hebt. Het is wel belangrijk dat de bedrijfsarts het weet; deze mag jouw diagnose niet met je werkgever delen. De bedrijfsarts mag wel je werkgever advies geven over de re-integratie en aangeven wat je beperkingen zijn.
Openheid kan voordelen hebben, zoals samen aanpassingen maken in je werk, steun van collega’s en niet steeds hoeven doen alsof alles normaal is. Werkgevers zijn verplicht te helpen bij het vinden van passend werk en moeten twee jaar je loon doorbetalen. Heb je een tijdelijk contract? Dan heb je recht op een Ziektewet-uitkering als je dienstverband afloopt.
Het is verstandig om tijdig een gesprek aan te vragen met een geregistreerd bedrijfsarts — bij voorkeur iemand met ervaring met dementie. Volgens de wet mag je altijd contact opnemen met de bedrijfsarts, ook als je nog niet officieel ziek bent gemeld.
Wanneer ziekmelden met Alzheimer of dementie?
Ziekmelden is belangrijk zodra je merkt dat je door klachten – zoals geheugenproblemen of concentratieverlies – je werk niet meer goed kunt doen. Wacht niet tot het echt niet meer gaat. Hoe eerder je het bespreekbaar maakt, hoe beter je samen met je werkgever en bedrijfsarts kunt zoeken naar oplossingen, zoals aangepaste taken of begeleiding.
In Nederland moet je je ziekmelden bij je werkgever op de eerste dag dat je niet kunt werken. Dit doe je volgens de regels van je organisatie, meestal via je leidinggevende of het verzuimloket. De werkgever schakelt dan de bedrijfsarts in. Die beoordeelt of je (deels) arbeidsongeschikt bent en wat je nog wel kunt doen.
Bij een ziekte als Alzheimer is het extra belangrijk om open te zijn over je klachten, ook als je nog niet volledig bent uitgevallen. Vroeg ziekmelden voorkomt dat je over je grenzen gaat en geeft ruimte om samen naar oplossingen te zoeken, zoals tijdelijk minder werken of andere taken.
De rol van de werkgever bij verzuim
De werkgever speelt een belangrijke rol bij verzuim en re-integratie. Een open en ondersteunende houding is hierbij essentieel. Op tijd signaleren, goede gesprekken voeren en passende hulp regelen, zoals werkplekaanpassingen of coaching, zorgen voor een beter proces.
Volgens de Wet verbetering poortwachter moet je werkgever zich inzetten om jou zo goed mogelijk te laten functioneren, eventueel met aangepast werk. Als dit niet lukt, kun je een (vervroegde) WIA-aanvraag doen.
UwVerzuimregisseur helpen we jou en je werkgevers bij het hele proces: van ziekmelding tot WIA-aanvraag. We denken mee over re-integratie, geven advies over de regels en begeleiden bij het maken van afspraken. Zo zorgen we samen voor een persoonlijke en juridisch kloppende aanpak.
Ziekteverzuim en het WIA-traject
Als werken niet meer (volledig) lukt, kom je in het verzuimproces. In Nederland is geregeld dat de werkgever (of via de Ziektewet) de eerste twee jaar je loon doorbetaalt. In deze periode werk je samen met je werkgever aan re-integratie, met hulp van een bedrijfsarts, arbeidsdeskundige en soms een casemanager.
Na 88 weken ziekte kun je een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV. De WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) kent twee regelingen:
- WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten): voor mensen die deels kunnen blijven werken.
- IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten): voor mensen die duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn.
Een WGA-uitkering is bedoeld voor mensen die nog gedeeltelijk kunnen werken. Deze uitkering bestaat uit verschillende fases, elk met eigen voorwaarden. Bij een IVA-uitkering ontvang je ongeveer 75% van je oude loon tot aan je AOW-leeftijd. Bij een ziekte als Alzheimer past een IVA-uitkering meestal het beste, vanwege de zekerheid en duurzaamheid die deze regeling biedt.
Vervroegde WIA-aanvraag
In sommige gevallen kun je al voor de gebruikelijke 88 weken een WIA-uitkering aanvragen. Dit heet een vervroegde WIA-aanvraag. Deze optie is voor mensen die bijna niet meer kunnen werken en geen kans hebben op herstel. Je kunt een vervroegde WIA-aanvraag doen vanaf week 3 van je ziekteverzuim. Het voordeel is dat je sneller duidelijkheid hebt over de toekomst, je geen verplichting meer hebt tot re-integratie en misschien eerder een IVA-uitkering krijgt. Dit geeft rust en zekerheid in een moeilijke periode.
Het verschil met de normale aanvraag is vooral de timing en de medische beoordeling: bij een vervroegde aanvraag moet al vroeg duidelijk zijn dat je niet meer beter wordt. De bedrijfsarts moet dit onderbouwen met informatie van je behandelend arts.
De aanvraagprocedure – regulier of vervroegd – wordt vaak als ingewikkeld ervaren, zeker voor mensen met geheugenverlies, verminderde concentratie en moeite met taal. Een goede voorbereiding en begeleiding zijn dan extra belangrijk. Verzamel medische informatie, vul formulieren rustig in en bereid je voor op gesprekken met de UWV-arts en arbeidsdeskundige.
Ondersteuning bij de aanvraag door een mantelzorger of partner kan erg behulpzaam zijn. Let wel op dat je partner niet overbelast raakt en ook naast WIA-begeleider gewoon je partner kan blijven. Professionele hulp kan jou rust geven en je mantelzorger ontlasten.
Zorgen over werk, inkomen en uitkering?
Een WIA-aanvraag is best ingewikkeld. Bij UwVerzuimregisseur krijg je hulp bij het verzamelen van medische gegevens, invullen van formulieren, berekenen van je netto inkomen en begeleiding bij bezwaar of herbeoordeling. Zo voorkom je onnodige stress en krijg je de uitkering die bij jouw situatie past.
Meer informatie over Alzheimer en werk
- Podcast met artikel > Netto-inkomen bij vervroegde IVA-uitkering
- Podcast met artikel > Heeft vermogen invloed op mijn WIA-uitkering?
- Podcast met artikel > Zorg, werk en gezondheid
- Podcast met artikel > Gesprek met de verzekeringsarts
Zet de eerste stap richting rust en zekerheid
Wil je meer weten over de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid en jouw rechten en plichten? Heb je behoefte aan deskundige begeleiding en coaching door iemand die weet wat jij doormaakt? Vraag dan een vrijblijvend kennismakingsgesprek aan.
