Voor wie is de WIA bedoeld?

Voor welke mensen is de WIA eigenlijk bedoeld?

De WIA richt zich op werknemers die door ziekte of gebrek langdurig arbeidsongeschikt zijn geworden. Het maakt niet uit of je een chronisch progressieve aandoening hebt zoals Parkinson, MS, COPD of reuma, of dat je door een ongeval of andere ziekte niet meer kunt werken zoals voorheen.

Je hebt recht op een WIA-uitkering als je door gezondheidsproblemen minder dan 65% van je oorspronkelijke loon kunt verdienen — het zogenoemde maatmanloon. De wet biedt daarmee ondersteuning aan zowel mensen die volledig arbeidsongeschikt zijn als aan mensen die nog wel kunnen werken, maar aanzienlijk minder dan voorheen.

De WIA geldt voor verschillende situaties: werknemers in loondienst die langdurig ziek zijn geworden, mensen die door een progressieve aandoening steeds minder kunnen werken, en personen die door een plotselinge gebeurtenis zoals een ongeval arbeidsongeschikt zijn geraakt. Ook mensen met een fluctuerende ziekte die periodes heeft waarin werken wel of niet mogelijk is, kunnen onder de WIA vallen.

Welke voorwaarden moet je vervullen voor een WIA-uitkering?

Om in aanmerking te komen voor een WIA-uitkering, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen:

• Je bent na twee jaar ziekte nog steeds minimaal 35% arbeidsongeschikt.
• Je kunt met werken niet meer dan 65% van je oude loon verdienen.
• Er is sprake van een loondienstverband voor een Nederlandse werkgever;
• Er gelden geen uitzonderingen zoals een zwangerschaps- of bevallingsuitkering, een bestaande WIA- of WAO-uitkering of dat je reeds de AOW-leeftijd hebt bereikt.

Re-integratie en samenwerking

Tijdens de eerste twee ziektejaren ligt de nadruk op re-integratie. Jij en je werkgever zijn samen verantwoordelijk voor het vinden van passend werk. Dat kan binnen je eigen organisatie zijn (eerste spoor) of bij een andere werkgever (tweede spoor). UWV ondersteunt dit proces en beoordeelt of jullie voldoende inspanning leveren.

Belangrijke stappen in de samenwerking zijn onder andere:

• Het opstellen van een plan van aanpak binnen zes weken na de ziekmelding;
• Regelmatige evaluatiemomenten om de voortgang te bespreken;
• Een re-integratieverslag aan het einde van de twee jaar, dat UWV gebruikt bij de beoordeling van je WIA-aanvraag.

Als blijkt dat jij of je werkgever onvoldoende hebt meegewerkt aan het re-integratieproces, kan UWV een sanctie opleggen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat de periode van verplichte loondoorbetaling wordt verlengd en dat je gedurende die periode ontslagbescherming behoudt bij ziekte (tot maximaal 52 weken).

Verplichtingen en gedragsregels

Naast de medische en financiële voorwaarden gelden er ook gedragsregels:

• Kom naar afspraken met UWV, ook als je in het buitenland verblijft;
• Werk mee aan onderzoeken en controles;
• Lees berichten in Mijn UWV, de Werkmap en brieven van UWV en andere instanties altijd direct;
• Bewaar documenten die bij je uitkeringsaanvraag horen minimaal twee jaar;
• Zorg voor een geldig identiteitsbewijs en DigiD bij je aanvraag;
• Houd je aan eventuele extra verplichtingen die gelden voor specifieke uitkeringen of bij verblijf in het buitenland;
• Zoek actief naar passend werk als je gedeeltelijk kunt werken.

Wat is het verschil tussen WGA en IVA binnen de WIA?

De WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) is bedoeld voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn (35–80% inkomensverlies) en nog (gedeeltelijk) kunnen werken. De IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) is er voor mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn (80–100% inkomensverlies).

Bij een WGA-uitkering ontvang je 70% van je WIA-maandloon, mits je voldoende werkt. De hoogte van de uitkering hangt af van hoeveel je daadwerkelijk werkt en verdient. Je totale inkomen bestaat dan uit loon én een WGA-uitkering. Zorg ervoor dat je je inkomsten tijdig doorgeeft aan het UWV, zodat je uitkering correct en op tijd wordt berekend.

Een IVA-uitkering bedraagt 75% van je dagloon en blijft stabiel, omdat je als volledig arbeidsongeschikt wordt beschouwd. Je hebt geen re-integratieverplichtingen en hoeft niet actief naar werk te zoeken. Wel mag je beperkt bijverdienen, zonder dat dit direct gevolgen heeft voor je uitkering.

Het belangrijkste verschil is dat WGA-gerechtigden worden gestimuleerd om binnen hun mogelijkheden te blijven werken, terwijl IVA-gerechtigden worden erkend als mensen voor wie werken niet meer realistisch is. Na vijf jaar WGA krijg je niet automatisch een IVA-uitkering; dit gebeurt alleen na een herbeoordeling door het UWV.

Hoe werkt het WIA-proces van aanvraag tot uitkering?

Het WIA-proces start met de melding van langdurige ziekte. In de 42e week van je verzuimtraject meldt je werkgever je aan bij het UWV. Hierdoor ontvang je in de 88e week automatisch een brief van het UWV waarin staat wat je moet doen om een WIA-uitkering aan te vragen. Uiterlijk in week 93 moet je zelf de WIA-aanvraag indienen.

Het UWV beoordeelt je aanvraag en neemt binnen acht weken een beslissing. Bij complexe gevallen kan deze termijn worden verlengd. Door achterstanden bij het UWV wordt deze termijn helaas vaak overschreden. De beoordeling bestaat uit:

• een controle van het re-integratieverslag;
• een medisch onderzoek door een verzekeringsarts;
• een arbeidsdeskundig onderzoek.

De verzekeringsarts beoordeelt je medische situatie en beperkingen. De arbeidsdeskundige onderzoekt welk werk je nog kunt doen en hoeveel je daarmee kunt verdienen. Samen bepalen zij je resterende verdiencapaciteit en de mate van arbeidsongeschiktheid.

Mogelijke uitkomsten:

• Een WGA-uitkering (35–80% arbeidsongeschikt);
• Een IVA-uitkering (80–100% arbeidsongeschikt);
• Geen uitkering (minder dan 35% arbeidsongeschikt). In dat geval kun je mogelijk een WW-uitkering aanvragen.

Ben je het niet eens met de beslissing? Dan kun je binnen zes weken bezwaar maken. Je bezwaarschrift wordt door andere UWV-medewerkers opnieuw beoordeeld. Tijdens de bezwaarprocedure kan een hoorzitting plaatsvinden waarin je je verhaal kunt doen. Verstuur je bezwaar aangetekend, zodat je kunt aantonen dat het op tijd is ingediend.

Voor mensen met een chronisch-progressieve aandoeningen kan het WIA-proces extra complex zijn, omdat hun situatie kan verslechteren. Bij UwVerzuimregisseur bieden wij gespecialiseerde begeleiding gedurende het volledige traject: van de eerste aanvraag tot en met eventuele bezwaarprocedures. Je krijgt persoonlijke ondersteuning van ervaringsdeskundigen die begrijpen wat het betekent om met een chronische aandoening dit proces te doorlopen.