Wat is de WIA en voor wie is deze regeling bedoeld?
De WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) is een verzekeringswet die je beschermt tegen inkomensverlies wanneer je door ziekte of een aandoening niet meer volledig kunt werken. De regeling is bedoeld voor werknemers die na twee jaar ziekte nog steeds arbeidsongeschikt zijn en daardoor minder kunnen verdienen dan voorheen.
Belangrijk om te begrijpen: de WIA kijkt niet naar welke ziekte je hebt, maar naar wat je nog kunt. Het UWV beoordeelt hoeveel je nog kunt verdienen met werk dat bij je beperkingen past. Dit noemen ze je restverdiencapaciteit. Als je door je ziekte minder dan 65% van je oude loon kunt verdienen, kom je mogelijk in aanmerking voor een WIA-uitkering.
De WIA kent twee uitkeringsvormen. De IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) is voor mensen die volledig en blijvend arbeidsongeschikt zijn en niet meer dan 20% van hun vroegere salaris kunnen verdienen. Deze uitkering bedraagt 75% van je oude SV-loon en loopt door tot je AOW-leeftijd zonder herbeoordelingen. De WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) is voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn en waarbij verwacht wordt dat ze blijven werken naast de uitkering van 70% van je oude SV-loon.
Veel mensen denken dat bepaalde ziekten automatisch recht geven op een WIA-uitkering. Dat klopt niet. Iemand met Multiple sclerose (MS) kan bijvoorbeeld volledig arbeidsongeschikt zijn, terwijl een ander met dezelfde diagnose nog prima kan werken. Het gaat altijd om jouw persoonlijke situatie en functionele mogelijkheden.
Welke voorwaarden gelden voor een WIA-uitkering?
Om in aanmerking te komen voor een WIA-uitkering, moet je aan meerdere voorwaarden voldoen. De belangrijkste is de wachttijd van 104 weken: je moet minimaal twee jaar ziek zijn geweest voordat je een WIA-uitkering kan krijgen. Deze periode start op de dag dat je je ziek hebt gemeld bij je werkgever.
De aanvraagprocedure begint tussen week 88 en 93 van je verzuimtraject. Dien je WIA-aanvraag op tijd in, want een te late aanvraag betekent dat je uitkering later ingaat – en dat kan financieel nadelig zijn. Je werkgever levert het re-integratiedossier aan, maar jij bent verantwoordelijk voor het aanvraagformulier via DigiD op de UWV-website en het aanleveren van je medische gegevens.
Daarnaast moet je minstens 35% arbeidsongeschikt zijn. Het UWV beoordeelt dit door te berekenen hoeveel je nog kunt verdienen met passend werk, vergeleken met je oude loon. Afhankelijk van het arbeidsongeschiktheidspercentage kom je in aanmerking voor:
- WGA: bij 35–80% arbeidsongeschiktheid of bij 80–100% met kans op herstel.
- IVA: bij 80–100% arbeidsongeschiktheid zonder uitzicht op herstel.
Er bestaat ook een mogelijkheid tot vervroegde aanvraag tussen week 3 en 68 na ziekmelding, maar die geldt alleen voor de IVA. Hiervoor moet je bedrijfsarts verklaren dat er geen herstelperspectief of behandelmogelijkheden meer zijn. Voordelen van deze route zijn onder andere een hoger uitkeringspercentage (75%) en het vervallen van re-integratieverplichtingen.
Hoe bepaalt het UWV of je arbeidsongeschikt bent?
Het UWV voert een uitgebreide beoordeling uit waarbij ze kijken naar wat je nog wél kunt, niet alleen naar je diagnose. Deze keuring bestaat uit een medisch onderzoek door een verzekeringsarts en een arbeidskundig onderzoek door een arbeidsdeskundige.
De verzekeringsarts beoordeelt je medische situatie en stelt een Functionele Mogelijkheden Lijst (FML) op. Deze lijst beschrijft concreet wat je fysiek en mentaal nog kunt. Denk aan hoeveel je kunt tillen, hoe lang je kunt staan of zitten, of je kunt reizen, en hoe je cognitief functioneert. De arts kijkt niet alleen naar je diagnose, maar vooral naar hoe je aandoening je dagelijks functioneren beïnvloedt.
De arbeidsdeskundige gebruikt deze FML om te bepalen welk werk je nog zou kunnen doen. Ze zoeken passende functies in de arbeidsmarkt die bij je beperkingen passen. Voor elke functie berekenen ze wat je zou kunnen verdienen. Dit vergelijken ze met je oude loon om je arbeidsongeschiktheidspercentage te bepalen.
Het percentage arbeidsongeschiktheid wordt berekend aan de hand van je restverdiencapaciteit. Als je nog 50% van je oude loon zou kunnen verdienen, ben je 50% arbeidsongeschikt. Bij minder dan 35% arbeidsongeschiktheid krijg je geen WIA-uitkering. Je hebt dan mogelijk recht op een WW-uitkering. Tussen 35-80% krijg je de WGA, en bij 80-100% zonder herstelperspectief de IVA.
Tijdens de keuring is het belangrijk dat je eerlijk bent over wat je wel en niet kunt. Overdrijven of onderdrijven helpt niet. Neem medische rapporten mee van je behandelaars en beschrijf concrete voorbeelden van wat je in het dagelijks leven niet meer lukt. Het gaat om een realistisch beeld van je functioneren op een gemiddelde dag.
Welke chronische aandoeningen leiden vaak tot een WIA-aanvraag?
Chronisch progressieve aandoeningen zoals Parkinson, MS, COPD, reuma en ALS leiden vaak tot een WIA-aanvraag. Niet omdat deze diagnoses automatisch recht geven op een uitkering, maar omdat ze vaak blijvende en toenemende impact hebben op je werkvermogen.
Bij Parkinson en MS zie je vaak dat mensen in het begin nog goed kunnen functioneren, maar dat de aandoening geleidelijk meer beperkingen geeft. Vermoeidheid, bewegingsproblemen en cognitieve klachten maken het steeds moeilijker om een volledige werkweek vol te houden. COPD beperkt je fysieke belastbaarheid en maakt werken in bepaalde omgevingen onmogelijk.
Reuma veroorzaakt pijn en bewegingsbeperking die fluctueert maar vaak progressief is. ALS is een snel progressieve aandoening waarbij het arbeidsvermogen in korte tijd sterk achteruitgaat. Bij deze aandoening komt een vervroegde IVA-aanvraag vaak in beeld.
Wat deze aandoeningen gemeen hebben is dat ze chronisch en vaak progressief zijn. Ze gaan niet over en de impact op je functioneren neemt meestal toe. Dat maakt het lastig om duurzaam te blijven werken, zeker in je oude functie. Het gaat daarbij niet alleen om fysieke beperkingen, maar ook om vermoeidheid, pijn en cognitieve klachten die je werkdag beïnvloeden.
Andere aandoeningen die regelmatig tot een WIA-aanvraag leiden zijn chronische hartproblemen, ernstige psychische aandoeningen, kanker met blijvende gevolgen, en chronische pijnaandoeningen. Ook hier geldt: de diagnose alleen is niet bepalend, maar de functionele impact op je vermogen om te werken en te verdienen.
Wat moet je doen als je langdurig ziek bent en mogelijk WIA nodig hebt?
Begin op tijd met nadenken over een WIA-aanvraag, idealiter al rond week 80 van je ziekte. Dan heb je nog tijd om je voor te bereiden en je dossier op orde te brengen. Wacht niet tot het laatste moment, want een goede voorbereiding maakt verschil in de beoordeling.
Zorg dat je medische dossier compleet is. Vraag actuele rapporten op bij je behandelaars die duidelijk beschrijven wat je beperkingen zijn en hoe deze je dagelijks functioneren beïnvloeden. Houd zelf een logboek bij van klachten en beperkingen, met concrete voorbeelden van wat niet meer lukt.
Blijf in gesprek met je werkgever en de arbodienst. Zij moeten een re-integratiedossier aanleveren bij het UWV. Controleer of dit dossier compleet is en een realistisch beeld geeft van wat je hebt geprobeerd en waarom re-integratie niet is gelukt. Je hebt recht op inzage in dit dossier.
Dien je aanvraag in tussen week 88 en 93 via DigiD op de UWV-website. Je hebt je BSN nodig, gegevens van werkgevers van de afgelopen vijf jaar, en informatie over gevolgde cursussen en opleidingen. Je krijgt binnen twee weken een bevestiging van ontvangst.
Bereid je voor op de keuring. Denk na over hoe je je beperkingen concreet kunt uitleggen. Neem iemand mee voor ondersteuning en wees eerlijk en realistisch over wat je wel en niet kunt. Na de keuring krijg je een besluit. Ben je het niet eens met de uitkomst, dan kun je binnen zes weken bezwaar maken.
Hoe wij helpen bij het WIA-traject
Wij zijn gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met chronisch progressieve aandoeningen door het hele WIA-proces. Waar standaard re-integratiediensten stoppen bij het einde van het dienstverband, beginnen wij pas echt. We begrijpen dat het WIA-traject complex en overweldigend is, zeker als je al kampt met de impact van je aandoening.
Ons team combineert professionele expertise van register arbeidsdeskundigen met persoonlijke ervaring van mensen die zelf een chronische aandoening hebben. Die combinatie maakt dat we niet alleen weten hoe het proces werkt, maar ook begrijpen hoe het voelt. We bieden één-op-één begeleiding die aansluit bij jouw persoonlijke situatie.
We helpen je met het compleet krijgen van je dossier, het voorbereiden op de keuring, en het begrijpen van het UWV-besluit. Als je het niet eens bent met de uitkomst, begeleiden we je door de bezwaarprocedure. We zorgen ook voor financiële planning, zodat je weet waar je aan toe bent en welke keuzes je kunt maken.
Niemand hoeft dit alleen te doen. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over hoe we je kunnen ondersteunen. We staan naast je, van eerste hulp tot en met eventuele bezwaarprocedures, zodat je de regie houdt over je eigen situatie.
